Historia parafii

W 1350 r. fundacją opactwa Cystersów w Ludźmierzu powstała parafia w Szaflarach, najbardziej wysunięta na południe. 26 X 1519 r. biskup krakowski Jan Konarski, po uzyskaniu zgody króla Zygmunta Starego, pozbawił Szaflary samodzielności i parafia została wcielona do Nowego Targu. Tłumaczono, że nie jest ona w stanie utrzymać należycie kapłanów. 26 III 1530 r. Szaflary zostały znowu parafią. W 1596 r. kierował nią administrator i należały do niej wsie: Bańska, Biały Dunajec, Maruszyna, Leśnica, Skrzypne, Gliczarów, Zaskale i Ząb.

Od 1611 r. ponownie stała się filią parafii nowotarskiej. Wzmianki źródłowe o kościele mówią, że był to obiekt drewniany, z trzema ołtarzami. Ściany kościoła były czyste, ołtarze nakryte obrusami na jednej ścianie wisiał tylko krzyż, sufit był malowany. Hostie wypiekano we wsi, co tydzień. Przy bocznym ołtarzu stała drewniana chrzcielnica, a w niej blaszane naczynie z czystą wodą. Były trzy ornaty (zielony, czerwony i czarny), dwie kapy (czerwona i zielona), a w czasie procesji niesiono dwie chorągwie. W kościele nie było tabernakulum. Pojawiło się dopiero w 1608 r. W 1652 r. została wzniesiona przez miejscową ludność drewniana świątynia o murowanych fundamentach. Kościół został oddany w opiekę św. Andrzejowi Apostołowi.

W XVII i XVIII w. opiekę nad kościołem i jego majątkiem pełnili prowizorzy zwani witrykami. Starali się oni o wino, mąkę, księgi kościelne itd. Dobierani byli spośród chłopów. W 1608 r. witrykami byli – Mikołaj Wojda i Tomasz Sikuta, a w 1765 r. był już tylko jeden witryk. W 1748 r. istniały w kościele organy, a pierwszym organistą był Józef Kubichowicz. Po 1772 r. kościół w Szaflarach był nadal filialny. Od 1786 r. wraz z dekanatem nowotarskim należał do diecezji tarnowskiej. W latach 1808-1810 powrócił do diecezji krakowskiej, a następnie w latach 1810-1821 należał do Wikariatu Genaralnego w Starym Sączu, który był podporządkowany archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego. W latach 1821 – 1866 należeliśmy znowu do diecezji tarnowskiej i dopiero od 1866 r. kościół szaflarski powrócił do diecezji krakowskiej, do której należymy do dziś. W wymienionym okresie Szaflary należały do dekanatu nowotarskiego, aż do 1992 r., kiedy weszły w skład dekanatu Biały Dunajec. Według relacji z 1792 r. kościół był już bardzo spróchniały i zniszczony po pożarze we wsi, wiec z inicjatywy proboszcza nowotarskiego ks. Szymona Zamojskiego zaczęto budować nowy, murowany. Jego budowę ukończono w 1810 r. Konsekracji w dniu 3 VIII 1823 r. dokonał biskup Grzegorz T. Ziegler. Wybudowanie kościoła dało podstawę do przywrócenia Szaflarom statusu parafii. Została ona reaktywowana 7 X 1833 r. dekretem Gubernium Lwowskiego.

Pracowało w niej dwóch kapłanów, a od 1846 r. już trzech. Pierwszym proboszczem był ks. Michał Kalisiewicz. W latach 1907 – 1909 dobudowano dwie boczne kaplice: od strony północnej – Najświętszej Marii Panny, a od południowej – Najświętszego Serca Pana Jezusa. Wcześniej, bo w 1903 r. ufundowano dzwon ,,Maurycy”. W latach 1819 – 1829 proboszczem był ks. Jan Waksmundzki. Przyczynił się bardzo do przywrócenia w 1820 r. Szkoły parafialnej w Szaflarach. Za jego pasterzowania dokonano konsekracji obecnego kościoła. Kiedy proboszczem był ks. Antoni Trybalski, odnowiono wnętrze kościoła, odrestaurowano organy wyzłocono trzy ołtarze, sprawiono nowe ławki i kilka ornatów.

Następnym proboszczem w latach 1870 – 1901 był ks. Leopold Chmielowski. Za jego czasów dobudowano w 1885 r. pseudogotycką wieżę, w 1888 r. wieżyczkę na sygnaturkę, sprawiono nowe organy. Rozpoczął też budowę wikarówki. W 1878 r. powstało Bractwo Różańca Świętego. Został też oddany pierwszy budynek szkolny. Ks. Chmielowski jest pochowany w kaplicy na cmentarzu w Szaflarach. Po jego śmierci kolejnym proboszczem został ks. Maurycy Rottermund, który wcześniej (w latach 1892 – 1894) był w Szaflarach wikarym. Jako proboszcz dokończył budowę wikarówki, wyremontował i dobudował piętro plebani. Warto wspomnieć że ksiądz Rottermund był spokrewniony z Wisławą Szymborską, która za młodu spędzała wakacje w Szaflarach. Za jego czasów wybudowano przy kościele dwie kaplice oraz kaplicę na cmentarzu parafialnym. Z jego inicjatywy w 1914 r. postawiono krzyż na Ranisbergu. Spoczywa w kaplicy na szaflarskim cmentarzu.

Po II wojnie światowej, w 1949 r. dzięki staraniom proboszcza ks. Aleksandra Rajdy przybyły Siostry zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Najświętszego Imienia Jezus. Siostry pracowały w kościele jako zakrystianki, katechetki, organistki oraz jako pierwsze pielęgniarki środowiskowe. Nim został wybudowany za zgodą władz kościelnych na plebańskim gruncie „Pod Górą” ich dom zakonny, mieszkały u p. Gutów i Zacherków. Nim przybyły na stałe do Szaflar, Siostry przyjeżdżały wcześniej na odpoczynek z dziećmi i młodzieżą. Zatrzymywały się wtedy u p. Kalatów (Kowala). Dopiero w 1962 r. oficjalnie nadbudowały piętro. Od 1981 r. posiadają kaplicę ze stałą obecnością Najświętszego Sakramentu.

Kiedy w 1963 r. proboszczem został ks. Leon Krejcza, również wiele dokonał w Szaflarach. W 1964 r. na wieży obok dzwonu „Maurycy” zawieszono dwa nowe: „Andrzej i Paweł” o wadze 768 kg oraz „Królowa Podhala” (460 kg). Ich poświęcenia dokonał biskup krakowski ks. Karol Wojtyła w dniu 31 XI 1964 r. W 1965 r. we wnękach muru wokół kościoła ustawiono figury: Matki Bożej, św. Józefa, św. Andrzeja Apostoła, św. Kingi, które wyrzeźbił w drzewie lipowym artysta ludowy z Dębna ks. Józef Janas. Obecnie znajdują się w skarbcu parafialnym. W roku 1967 odnowiono ołtarz i kaplicę Najświętszej Marii Panny, ambonę, wykonano polichromię na ścianach i mozaiki, zaś w 1968 r. odnowiono ołtarz główny. W 1971 r. wykonano boazerie w kościele, a w 1975 r. postawiono pomnik św. Andrzeja Apostoła „Pod Górą”. W 1979 r. wszystkie parafie dekanatu nowotarskiego nawiedziły relikwie św. Stanisława z okazji 900- lecia jego śmierci.

W 1979 r. probostwo w parafii objął ks. kan. Wojciech Wcisło. został inicjatorem budowy kościoła św. Wojciecha w Zaskalu, kaplicy św. Piotra i Pawła w Borze. wymienienia dachu gontowego na kościele szaflarskim na blachę miedzianą, budowy nowego ogrodzenia wokół cmentarza. Z okazji jubileuszu roku 2000 kościół parafialny został wewnątrz odnowiony.

W 2005 proboszczem parafii został ks. kan. Andrzej Kamiński. pełnił te funkcję do roku 2017.

Obecnie proboszczem jest ks. kan. Kazimierz Duraj.

Kult Madonny z Szaflar

Historia figury Matki Bożej z Dzieciątkiem

„Niechaj wierni pamiętają o tym, że prawdziwa pobożność nie polega ani na czczym i przemijającym uczuciu, ani na jakiejś próżnej łatwowierności, lecz pochodzi z wiary prawdziwej, która prowadzi nas do uznawania przodującego stanowiska Bogarodzicielki i pobudza do synowskiej miłości ku Matce naszej oraz naśladowania Jej cnót”. (Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele, nr 67)

Wstęp
     Przedmiotem opracowania jest gotycka rzeźba z drewna lipowego wydrążona, polichromowana i partiami złocona, przedstawiająca Madonnę z Dzieciątkiem.
     Stan badań nad typem pięknych Madonn z obszaru spisko-sądeckiego jest fragmentaryczny. Najważniejsze publikacje w tym zakresie powstały w okresie międzywojennym, kiedy jeszcze liczba tych figur była znaczniejsza w stosunku do obecnej. Największe spustoszenie dokonało się w okresie drugiej wojny światowej na skutek planowanej akcji rabowania gotyckich zabytków przez Niemców. Przykłady pięknych Madonn z dorzecza Dunajca zachowane są obecnie w muzeach archidiecezjalnych w Tarnowie i Krakowie, Muzeum Narodowym w Krakowie i Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nieliczne znajdują się w kościołach parafialnych (Ludźmierz, Niedźwiedź, Szaflary). Przykłady tego typu rzeźb ze szkoły spiskiej w większości znajdują się w Muzeum Narodowym w Budapeszcie.
     Stylistyka rzeźby Madonny z Szaflar pochodzi z założeń stylu tzw. pięknego o czym świadczy manieryczna miękkość układu, kontrapostowa zasada kompozycyjna oraz ideowy sens Marii wręczającej jabłko Chrystusowi (druga Ewa dążąca ku zbawieniu, a nie ku grzechowi). Figura, najprawdopodobniej, pochodzi z warsztatu sądecko–spiskiego. Rzeźba reprezentuje typ pięknej Madonny, który funkcjonował już w połowie XIV wieku w dorzeczu Popradu i Dunajca. Do tej szkoły zaliczono Madonny z Ruskinowiec, Toporca, Slatviny, Nowego Sącza (I, II, III) pochodzące z 2 i 3 ćwierci XIV wieku. Ewolucja i sublimacja formy plastycznej na przestrzeni 40 – 50 lat wskazuje na bezpośrednie odniesienia do szczytowych osiągnięć gotyku niemieckiego i krakowskiego tej epoki, jak również czytelne echa sztuki włoskiej i francuskiej.
     Zróżnicowanie formalne analizowanych przykładów pozwala na wyprowadzenie trzech równorzędnych wniosków dotyczących ewolucji form i jakości warsztatu rzeźbiarskiego.
Większość rzeźb pochodzi z jednego, co najmniej dwupokoleniowego warsztatu snycerskiego, w którym stopniowy rozwój świadomości plastycznej (od form prymitywnych aż po bardziej wyrafinowane) idzie w parze z coraz doskonalszymi możliwościami narzędziowymi i technologicznymi (sposób przygotowania materiału, profile dłut i wybieraków, wzbogacenie umiejętności snycerskich, technologii malarskiej i złotniczej). To wzorcowa dla tego modelu relacja mistrz i uczniowie, za którą przemawia zindywidualizowanie poszczególnych realizacji w typie fizycznym i atrybutach.
Sposób traktowania klocka lipowego, w każdym z przypadków wykazuje podobieństwo kształtowaniu frontów i profili bocznych, a więc wiąże się z pełną wiedzą o przestrzennym modelunku pierwowzoru. Punktem wyjścia nie był więc szablon czy linearny płaski wzornik, a obserwacja formy trójwymiarowej.
Kolejne wersje pewnego podstawowego wzorca ikonograficznego to mniej lub bardziej udane repliki jednego dzieła, które ze względu na swoje walory artystyczne czy atmosferę szczególnego kultu stało się pierwowzorem. Powodów tego procesu, jak pokazuje historia mogło być wiele, od religijnych poprzez społeczne aż do politycznych. Tak więc kult wizerunku i sanktuarium oddziałuje na coraz większym obszarze poprzez liczne mniej lub bardziej wierne repliki. Były one wytworem małych, prowincjonalnych warsztatów, bądź też zupełnie prymitywnych twórców. Kopiowanie pewnego wzorca kompozycyjnego będącego własnością klasycznego warsztatu cechowego przez inne warsztaty cechowe było złamaniem prawa, przywilejów i zasad. Stąd być może taka różnorodność indywidualnych rozwiązań w ramach jednego wzorca. Ten mechanizm koncentrycznego rozprzestrzenienia się wpływów poprzez święty wizerunek obserwujemy w historii kościoła i doktryny religijnej do dnia dzisiejszego (np. Lourdes, Guadelupa, Fatima, Częstochowa, Ludźmierz).

     Istnieje również wiele czytelnych związków formalnych pozwalających pokazać cechy zbieżne Madonny z Szaflar z figurami ze Slatviny, Toporca i Ruskinowiec. Jednakże Madonna ze Slatviny posiada odwrotny układ kontrapostowy, inny rytm i podział draperii dzieciątka wyrażający się w smukłości formy i typie fizycznym twarzy o lekkim archaicznym uśmiechu.
     Madonna z Toporca jest masywniejszą formą rzeźbiarską, posiada bogatszy układ draperii, bliższy kanelowaniu antycznych szat, wyrafinowany modelunek portretowy, dużą świadomość w kształtowaniu detali anatomicznych popartą bardzo dobrym warsztatem snycerskim. Inny jest również układ prawej dłoni i usytuowanie regaliów. Cechy zbieżne wykazuje układ kontrapostowy, typ fizyczny twarzy z charakterystycznym przegięciem szyi, dekoracyjny sposób oprawy twarzy miękką linią włosów i rąbka, układ draperii Dzieciątka, identyczne dla wszystkich przykładów rozwiązanie stopy wystającej spod sukienki i sześciokątny cokół o proporcjach niemal identycznych jak u Madonny z Szaflar.
     Najbliższa formalnie polskim Madonnom sądecko – spiskim jest Madonna z Ruskinowiec. Analogie z Madonną III z Nowego Sącza (Kaplica Szwedzka) są niepodważalne. Dotyczy to proporcji postaci Marii i Dzieciątka, proporcji anatomicznych, identycznego układu kontrapostowego, układu dłoni i głów. Obie rzeźby prezentują zbliżony typ fizyczny i portretowy. Zbliżone są również wielkością i technologią wykonania. Zarówno niemieccy jak i polscy historycy, wykazując bezpośrednią zależność obu rzeźb, wskazują na ich powiązanie ze szkołą śląską (figury Madonn w Kassel i Legnicy). Konkluzją tej teorii jest przekonanie, że to właśnie obszar spiski wywierał nieporównanie większy wpływ na szkołę sądecką, a nie odwrotnie.
     Madonna z Szaflar jest jedną z interpretacji Madonny Sądeckiej III, która obecnie znajduje się w kościele pw. św. Małgorzaty w Nowym Sączu. Posiada zbliżone proporcje, identyczny układ kontrapostowy, podobne zasady podziału i rytmu draperii, zbliżone ujęcie portretowe, podobny układ dłoni, ramion i stóp. Identyczne są również punkty i zasada klejenia detali (ramiona, stopa, głowa). Opracowanie detalu rzeźbiarskiego, schemat podziału draperii i głębokość cięcia szat, meandryczna linia krawędzi szat i rąbka na głowie dobitnie świadczą, że autor szaflarskiej figury miał szansę przestrzennej obserwacji figury z Nowego Sącza. Istnieją również między tymi Madonnami różnice powodujące, że Madonna z Szaflar sprawia wrażenie formy nieco prymitywniejszej, uproszczonej w modelunku i fakturze, mniej atrakcyjnej od strony snycerskiej, wykazującej pewne archaiczne schematy i uproszczenia anatomiczne. Nie umniejsza to jednak jej walorów estetycznych, ani nie zaciera podstawowych cech stylistycznych pięknych Madonn, ujawnia jedynie prowincjonalno-ludową zależność warsztatu snycerskiego ze wszystkimi jego lokalnymi uwarunkowaniami.
     Na taki stan rzeczy mogły nałożyć się dwa powody:
Różnica możliwości warsztatowych twórcy: draperie powtórzone w miarę wiernie, z pewną dozą inwencji, ale anatomia i wyraz twarzy, szczególnie profile, wyraźnie nieporadne. Modelunek przestrzenny twarzy – oczodoły, skronie, kąciki ust, podbródek – mimo próby starannego odwzorowania posiada odmiennie rozłożone akcenty. Sposób prowadzenia dłuta uwidacznia kłopoty z płynnym łączeniem płaszczyzn wklęsłych i wypukłych, tam gdzie należało użyć profili dłut półokrągłych o zróżnicowanym promieniu (wybieraków). W partiach o rozdrobnionej fakturze (draperia i włosy) brakuje zastosowania dłut o profilu ostrym (trójkątów). Opracowanie większych uproszczonych płaszczyzn sprawia bardziej wrażenie strugania niż rzeźbienia.
Uproszczenie układu jak również pewien akcent archaizmu (twarz, korony, fałdy płaszcza) przypominają nam, że co najmniej od 1350 roku funkcjonował w świadomości wiernych wizerunek Madonny I z Nowego Sącza. Jej forma jest prosta, o syntetycznym rytmie draperii, o koronach w typie kazimierzowskim mających swoje pierwowzory w katedrze wawelskiej i w kościele Mariackim (korona św. Małgorzaty – zwornik w zakrystii katedry wawelskiej, 1320 r., korona Władysława Łokietka z nagrobka w katedrze wawelskiej, 1346 r., witraż z Hołdem Trzech Króli w kościele Mariackim, 1370 r.)

Opis obiektu i cechy charakterystyczne – przed konserwacją
     Figura Madonny z Dzieciątkiem o wysokości 95 cm, wadze ok. 5 kg, na czarnym postumencie sześciokątnym. Wykonana z drewna lipowego, wydrążona z połówki pnia, plecy szalowane deską jodłową, polichromowana i partiami złocona.
     Rzeźba przedstawia typ madonny królującej wyposażonej w insygnia królewskie – korona z aplikacjami klejnotów, berło, złote jabłko. Matka Boska w mocnym kontrapoście esowatym, z ciężarem ciała przeniesionym na lewą nogę, trzymająca Dzieciątko na lewej ręce, w prawej złote berło i złote jabłko. Obie postacie w złoconych koronach na głowie. Dzieciątko w układzie frontalnym, w lewej ręce trzyma książkę, czerwoną ze złotymi wykończeniami, prawą dłoń ma pustą, skierowaną ku matce.
     Twarz Madonny sumaryczna, o kształcie sercowato – owalnym o charakterystycznym szpiczastym podbródku. Partia oczu wykonana jedynie w powłokach malarskich. Wyraz twarzy archaiczny o lekkim uśmiechu. Twarz, szyja i dekolt o miękkim modelunku rzeźbiarskim, czytelna asymetria twarzy, bardziej wyeksponowany prawy profil, być może na skutek niezbyt udolnej obserwacji lub oddania naiwnej intencji przedstawienia ruchu głowy lekko skierowanej ku dzieciątku. Twarz okolona meandryczną linią brązowych włosów przykrytych błękitną chustą o ząbkowanej złoconej krawędzi i oliwkowej podszewce. Prawe ramię w zgięciu podtrzymuje miękko udrapowany błękitny fartuch o oliwkowej podszewce. Przedramię zdeformowane o nienaturalnym układzie. Ubrana jest w czerwoną koszulkę ze złoconym dekoltem i złoconymi krawędziami wycięć na piersiach (do karmienia), oliwkową suknię, błękitny fartuch o złoconej krawędzi na oliwkowej podszewce i czerwony lamowany złotem płaszcz o podszewce w kolorze Sieny naturalnej. Spod szat wystają złocone spiczasto zakończone ciżemki.
     Dzieciątko o lekko uśmiechniętej twarzy sumarycznej i miękkim uproszczonym modelunku z wydatnym prostym nosem. Włosy proste, miękko okalające twarz. Szatę dzieciątka stanowi biała tunika. Spod niej wystaje bosa stopa. Karnacja twarzy postaci w kolorze cielisto różowym.
     Rzeźba zachowana jest w całości, nieoryginalna jest korona dzieciątka i berło. Widoczne przemalowania, uzupełnienia drewnem bukowym (głowa, ramię Madonny, głowa Dzieciątka, cokół) oraz ślady klejeń i wypełnień żywicą epoksydową (epidian). Zewnętrzne powłoki są temperowe i olejne, większość złoceń wykonanych płynną imitacją goldlack i złotol. Otwory po kutych gwoździach w cokole wypełnione kołkami bukowymi na zaprawie kazeinowej.
     Korona Dzieciątka oraz berło z drewna bukowego toczone, nieoryginalne. Pierwotny kształt korony Dzieciątka widoczny na zdjęciach z roku 1949 i 1956. Na tych zdjęciach Madonna nie posiada berła. W roku 1967 wykonano kompleksową konserwację wnętrza kościoła i prawdopodobnie wtedy figura została przemalowana i dorobione ww. elementy. Z tego okresu pochodzi jej obecny wygląd.
     Generalnie stan zachowania obiektu określić można jako dość dobry. Nie ma wątpliwości ikonograficznych, a zachowane warstwy polichromii pozwalają na precyzyjne określenie wyglądu rzeźby w poszczególnych okresach jej dziejów.

Lokalizacja obiektu i historia obiektu
     Aktualnie Madonna znajduje się w kościele parafialnym pw. św. Andrzeja w Szaflarach. Obecność Madonny najprawdopodobniej wiąże się z dziejami parafii szaflarskiej oraz istnieniem dwu wcześniejszych drewnianych kościołów (pierwszy 1340-1652, drugi 1652-1779) oraz obecnym murowanym z 1790 roku.
     Historia obiektu nie jest rozpoznana, nie udało się jak dotąd ustalić od kiedy Madonna znajduje się w kościele w Szaflarach. Poprzez analogię z sąsiednimi zabytkami gotyckimi na Podhalu figura mogła stanowić część lub uzupełnienie centralnej część tryptyku ołtarzowego w świątyni, bądź fragment rozbudowanego poliptyku jednego z bocznych ołtarzy (ołtarz Matki Bożej). Ponieważ brak wzmianek w dokumentach z kolejnych wizytacji biskupich o figurze jako odrębnym elemencie wyposażenia świątyń drewnianych, być może pojawiła się w kamiennej świątyni wraz z ołtarzami ze starej świątyni lub wyposażeniem sprowadzonym z likwidowanego klasztoru franciszkanów w Starym Sączu. Zamknięcie formy deską plecową może wskazywać na traktowanie tej rzeźby od samego początku jako formy pełnoprzestrzennej, być może pełniącej funkcje feretronu. Za wiarygodnością tej tezy przemawia fakt, że figura do lat 60-tych występowała na rzeźbionym pulpicie z dwoma toczonymi lichtarzami ( dokumentacja fotograficzna z 1938, 1949, 1964).
     Napływ rzeźb średniowiecznych na prowincję małopolską wiąże się z okresem, jak określa T. Dobrowolski (Sztuka Krakowa, 1975), rugów rzeźb średniowiecznych, kiedy to wiele gotyckich poliptyków zastąpiono nastawami barokowymi. Ten kierunek wpływów wynikał z przynależności kościoła szaflarskiego do dekanatu sądeckiego w archidiakonacie krakowskim, a następnie do dekanatu nowotarskiego w archidiakonacie sądeckim. Nie bez znaczenia dla wyjaśnienia pochodzenia rzeźby szaflarskiej może być fakt szczególnego kultu św. Andrzeja wyrażony istnieniem od XIV wieku kościoła szaflarskiego pod wezwaniem tego świętego oraz dobudowaniem kaplicy pw. św. Andrzeja w kościele parafialnym w Nowym Sączu (w połowie XV wieku). Funkcja Madonny jako feretronu mogła wynikać z zaleceń biskupich (1597 rok) odbywania procesji Bożego Ciała na wzór Krakowa.
     Analiza stylistyczna i historyczna, jak również mikroskopowa obserwacja warstw podłoża i złoceń pozwalają na potwierdzenie tezy wysuniętej w literaturze polskiej i niemieckiej o powstaniu tej rzeźby w 3 ćw. XIV wieku. Fakt nawiązania formalnego do Madonny I z Nowego Sącza (połowa XIV wieku) w układzie i insygniach oraz pierwsza pozłota szaty Dzieciątka wykonana na białym pulmencie typowym dla 1 i 2 ćw. XIV wieku może przemawiać za datowaniem wcześniejszym niż 1380 rok.
       Od czasu wybudowania kościoła murowanego (1790 rok) nie jest wymieniana jako figura ołtarzowa. W okresie przedwojennym Madonna przechowywana była w kościele i używana jako figura procesyjna ( zdjęcie z 1946 roku). W czasie wojny ukrywana była przez parafian. Po wojnie ustawiana była na konfesjonale po prawej stronie nawy głównej i nadal służyła jako feretron, do końca lat 70-tych. Od tego czasu pozbawiona wszelkich funkcji religijnych przechowywana była na plebani aż do roku 2005.
Marek Szala

Parafialny Kult Madonny z Szaflar

     Odnowiona figura Matki Bożej z Dzieciątkiem została poświęcona 3 maja 2006 roku i umieszczona w kapliczce na filarze w głównej nawie kościoła. Aktu tego dokonał ks. Andrzej Kamiński – proboszcz parafii. Poświęcenie figury stało się początkiem rozwoju kultu Matki Bożej, który choć był od dawna w szaflarskiej parafii, to jednak w ostatnim czasie nabrał nowego wymiaru.
     Pierwszym jego znakiem było nałożenie na dłonie Najświętszej Maryi Panny perłowego różańca, który został ofiarowany przez jedną z matek – wdzięczną za wysłuchanie swojej modlitwy. W tamtym okresie rozpoczęto również przygotowania do wydania w formie obrazków fotografii z wizerunkiem Madonny z Szaflar. Podczas wizyty duszpasterskiej na przełomie 2006/2007 roku trafiły one do wszystkich domów wspólnoty parafialnej. Dziś możemy zauważyć, iż obrazki te są umieszczane w przydrożnych kapliczkach, których jest wiele na terenie parafii. Obrazki Matki Bożej stają się także dla wielu pamiątką modlitwy przed Jej wizerunkiem. Przy każdej nadarzającej się okazji, jak chociażby wyjazdy dzieci i młodzieży naszej parafii na letnie kolonie, obrazki z szaflarską Madonną są rozdawane po to, aby nie tylko mówić o Szaflarach, lecz nade wszystko, aby wskazywać na obecność w naszej wspólnocie od tylu wieków tej niezwykłej figury.
     Z inicjatywy ks. proboszcza zostały przygotowane również wizerunki Madonny z Szaflar w formie odlewów z żywicy. Od 2007 roku wizerunki te nabywają rodziny naszej parafii w Polsce oraz w Stanach Zjednoczonych. Tym samym w każdym domu już nie tylko w książeczkach do modlitwy, ale i na ścianach zawisł obraz Tej, która stała się Patronką parafii.
     Kult Madonny z Szaflar nabrał swojego kolorytu w styczniu 2008 roku. Od tego czasu figura Matki Bożej z Dzieciątkiem została przeniesiona do bocznej kaplicy kościoła parafialnego. Dzięki zamontowaniu nowych krat do kaplicy można było udostępnić w ciągu dnia boczne wejście do świątyni tak, aby wierni, klękając przed Chrystusem obecnym w Najświętszym Sakramencie, mogli również modlić się przed wizerunkiem Madonny. Na ścianach kaplicy Madonny z Szaflar zostały zamontowane gabloty, w których zawieszono pierwsze wota ofiarowane Matce Najświętszej przez wiernych.
     Nowe miejsce przeznaczone dla XIV – wiecznej figury Madonny z Szaflar stało się okazją do zaproszenia wiernych na Mszę świętą, którą w każdą środę sprawujemy przed wizerunkiem Matki Bożej. Po Eucharystii odmawiamy Nowennę do Madonny z Szaflar. Składa się ona z modlitwy wstępnej oraz wezwań zaczerpniętych ze starych modlitewników odnalezionych w domu jednej z rodzin naszej parafii. W czasie trwania nabożeństwa są odczytywane intencje, które wierni mogą składać w przygotowanej do tego celu puszce, umieszczonej przy wejściu do kaplicy. W tych intencjach sprawowana jest również Eucharystia. Od dłuższego czasu możemy zauważyć wzrost wiernych uczestniczących w tym nabożeństwie.
     Kult Madonny z Szaflar to przede wszystkim gorliwa modlitwa przybywających przed Jej wizerunek. To oni z głębokim zaufaniem i pokorą wypraszają u Matki Najświętszej potrzebne łaski. Tak też jest i z nowożeńcami, którzy po zakończonej Mszy św. z udzieleniem sakramentu małżeństwa udają się do kaplicy Matki Bożej, aby tam zawierzyć Jej swoje życie rodzinne. Jednak zewnętrzne oznaki kultu to również wszystkie formy, dzięki którym możemy dać świadectwo maryjnej pobożności, jaka od wieków jest zakorzeniona w Szaflarach. Do opisanych już form możemy dopisać jeszcze wręczanie rodzicom dzieci ochrzczonych, dzieciom przystępującym do I Komunii Świętej jak i nowożeńcom pamiątki z wizerunkiem Madonny. Zostały także przygotowane okolicznościowe breloczki oraz foldery z obrazem naszej Pani. Doświadczamy również, że historia powstania figury Madonny z Dzieciątkiem oraz jej sprowadzenia do Szaflar jest coraz częściej w ścisłym kręgu zainteresowania gości, którzy przybywają do kościoła.
     Madonna z Szaflar, która od wielu lat jest obecna w naszej parafii, staje się każdego dnia Matką będącą dla nas szczególną Orędowniczką. Pragniemy zachęcić więc wszystkich mieszkańców Szaflar oraz tych, którzy nawiedzają szaflarską świątynię, do nieustannej modlitwy przed Jej wizerunkiem.

ks. Adam Garlacz

Modlitwa ks. kard. Stanisława Dziwisza wypowiedziana w Szaflarach (25.09.2010 r.)

„Matko Boża z Dzieciątkiem w ramionach,
Dziękujemy Ci za Twą wielowiekową obecność pośród nas.
Powierzamy Ci nasze sprawy,
Nasze troski i niepokoje, radości i nadzieje.
Bądź z nami w każdy czas.
Wspieraj nas, prowadź i pocieszaj.
Ucz nas, jak być wiarygodnymi świadkami
Twego Syna w dzisiejszym świecie.
Ucz nas prawdziwej miłości.
Amen!”

4,359 Wyświetlenie, 2 Dzisiaj